Şu Kolesterol Dediğimiz

Gelişen teknoloji ve onun getirdiği yaşam biçimleri bizim özellikle kalp  sağlığımızı etkileyen ve kalp damarlarımızın tıkanmasına neden olan kolesterolü doğurmuş ve kötü beslenme,hareketsizlik,stres ve çeşitli ilaçlar yüksek kolesterol değerlerinde yaşamaya bizi mahkum etmiştir.

O yüzden şu kolesterol dediğimiz şey nedir nerelerde bulunur,tedavisi nasıldır bir bakalım.?

Kolesterol bazı vücut fonksiyonları için gerekli olan ve yaklaşık %75’i vücutta ( karaciğer tarafından ) sentezlenen,geri kalanı da dışarıdan besinlerle sağlanan yağa benzer bir maddedir..

Kolesterol kanda lipoprotein denilen yapılar tarafından taşınır ve dansitesine(yoğunluk) göre isimler alır.

1. HDL(yüksek dansiteli lipoprotein) veya iyi kolesterol ( damarlarda biriken kolesterolü temizler) kandaki kolesterolün %30 ‘unu oluşturur.
2. LDL( düşük dansiteli lipoprotein ) veya kötü kolesterol ( damar duvarlarına kolesterol biriktirir ve tıkanmaya neden olur.) kandaki kolesterolün %70 ‘ini oluşturur.

Kanda kolesterol seviyesini etkileyen etmenlerin başında aldığımız yağın cinsi ve miktarı gelmektedir.özellikle de hayvansal kaynaklı yiyecekler (et ürünleri) ve bunların yan ürünleriyle hazırlanan gıdalar (süt,yumurta,tereyağı,peynir ...) kolesterol miktarını arttırabilir.

Buna karşı bitkisel içerikli bazı yağlarında kolesterol değerlerini düşürdüğü bilinmektedir.       (zeytinyağı,ayçiçek,mısırözü vb)

Bazı insanların kolesterol değerlerinin yüksek olması kalıtsaldır.

	İDEAL	RİSKLİ	YÜKSEK
TOTAL KOLESTEROL	< 200	200-250	> 250
LDL	< 130	130-159	> 160
HDL	40-50 (ERKEK)	< 35
	50-60 (KADIN)	< 40

Aşağıdaki tabloda kolesterol değerlerini yükselten ve kolesterol değerlerini yükseltmeyen gıdalar sıralanmıştır.

	TERCİH ETMEYİNİZ		TERCİH EDİNİZ
1	et ürünleri		sebze,meyve,kurubaklagiller,kepekli tahıllar
2	yağlı etler ( kırmızı+yağlı tavuk)		yağsız tavuk,balık,yağsız kırmızı et
3	salam sucuk ,sosis,sakatatlar,karides..		ton balığı ve konserve balıklar
4	tam yağlı süt,yoğurt		yarım yağlı süt,yoğurt
5	tam yağlı peynir,kaşar,peynir çeşitleri		yarım yağlı peynirler,lor.....
6	tereyağı,kaymak,iç yağı...vb		zeytinyağı,bitkisel yağlar,soya yağı
7	kızarmış yumurta ve ürünleri		haşlanmış yumurta( haftada 1-2)
8	çikolata,kremalı bisküvi,pastalar		kepekli,soyalı,yulaflı bisküvi ve sıvı yağlı gıdalar
9	beyaz ekmek,kekler,börekler		kepekli,yulaflı,çavdarlı ekmek ve ürünleri
10	kızartma.kavurma ,mangal vs		ızgara,haşlama ve fırınlama

Bazı gıdaların 100 gramında bulunan kolesterol değerleri
BESİNLER	KOLESTEROL (mg/100 gr)
sığır eti	88
koyun eti	75
tavuk eti	57
balık eti	65
karaciğer	370
karides	200
yumurta	400
yumurta sarısı	1600
yumurta beyazı	0
beyaz peynir tam yağlı	70
kaşar	120
çikolata	22
mayonez	108
katı margarin	0
sıvı yağlar	0
fındık ,fıstık,ceviz	0
tereyağı	230

                                 Kolesterolün kalp sağlığına etkisi

Son yıllardaki kontrollü yapılan epidemiyolojik  araştırmaların sonuçları diyetin kolesterol ve doymuş yağ asitleri içeriğinin yükselmesinin Total ve LDL kolesterol düzeyini yükselttiği ve kroner kalp hastalığı riskini arttırdığını göstermektedir.

Yüksek kolesterol ,kalbe ve vücudun diğer hayati organlarına kan taşıyan damarları yavaş yavaş tıkayacağından kalp krizine neden olabilir.

Yüksek kolesterol,yüksek tansiyon,şişmanlık,sigara , alkol tüketimi  stres ve hareketsizliğin etkisiyle  kalp krizi geçirme riski artmaktadır..

TOTAL KOLESTEROL  DURUMUNA GÖRE  KALP HASTALIĞI RİSKİ ( ORTALAMA )
		ERKEK				KADIN
YAŞ	200 VE ALTI	200-240	240 VE ÜSTÜ		200 VE ALTI	200-240	240 VE ÜSTÜ
40	30%	40%	60%		15%	25%	30%
50	40%	45%	60%		20%	30%	40%
60	30%	40%	50%		20%	25%	35%

Kolesterol kontrol edilebilir bir kan parametresidir düşürmek için

1. Yukarıdaki beslenme uyarılarına uyunuz.
2. Düzenli olarak kolesterolünüzü yılda en az bir kez kontrol ettiriniz.
3. Mutlaka egzersiz yapınız.
4. Daha çok posalı yiyecekler tüketiniz.
5. Sigara ve alkol kullanmayınız
6. Şişmansanız mutlaka zayıflayınız.
7. Dengeli ve düzenli besleneniniz.

Dyt. Bahattin Arslan